Öncelikle vegan nedir, bu kelimenin etimolojisinin vejetaryen kelimesine dayandığı bilinmektedir. Vegan kelimesi, vejeteryan kelimesinin ilk ve son hecelerinden oluşur. Genel fikir birliği, terimin 1944 yılında Vegan Society'nin kurucularından biri olan Donald Watson tarafından icat edildiği yönündedir.
Watson, vegan kelimesini literatüre eklediğinde şu şekilde tanımlamıştı:
“Veganizm, yaşamı sürdürmenin ve hayvanlar alemine yönelik her türlü sömürü ve zulmü ortadan kaldırmanın bir yoludur. Et, balık, kümes hayvanları, yumurta, bal, hayvan sütü ve türevlerini ortadan kaldırmak, bitkiler aleminin ürünleriyle bir arada var olmak ve tamamen veya kısmen hayvanlardan elde edilen tüm mallar için alternatifler kullanmayı tercih ederler. Etten yumurtaya, sütten deniz ürünlerine, baldan tereyağına kadar tüm gıdalar istisnasız reddediliyor.
Bir vegan ne yiyebilir?
Ispanak, bezelye, karalahana, brokoli, börülce, bakla, nohut, mercimek, antep fıstığı, mantar gibi sebzeler et dışı proteinler olarak öne çıkıyor.
B12 vitamini takviyesi de tercih edilir. Çikolata ihtiyaçlarını karşılamak için süt içermeyen bitter çikolata kullanmayı tercih eden veganlar, yumurta yerine soya unu, hayvan sütü yerine hindistan cevizi sütü ve tereyağı yerine zeytinyağı kullanabilirler.
Vegan diyetinin birçok faydası vardır. Kalp hastalığı, tip 2 diyabet ve yüksek tansiyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Vegan diyetinin ayrıca daha düşük kolesterol seviyeleri ve daha düşük kanser riski ile ilişkilidir.
Vegan diyet uygulayan kişiler, hayvansal ürünler yiyenlere göre daha hafif olma eğilimindedir.
Mesele sadece yemek ve içmek değil.
Veganlar ayrıca üretiminde hayvansal ürünlerin kullanıldığı kıyafetleri giymemeyi tercih ediyor.
Ürünlerini hayvanlar üzerinde test eden kozmetik firmaları da veganları tercih etmeyen markalardır.
Bazı veganlar da hayvanlar üzerinde test edilmiş ürünleri kullanmamayı tercih etmektedir.
Ancak, birçok vegan hala deri, yün ve ipekten yapılmış kıyafetler giydiği için bu isteğe bağlıdır.
Peki Vejetaryen nedir?
Vejetaryen kelimesinin anlamını düşünürken TDK kelimesini "etsiz" olarak tanımlıyor. Bu bağlamda vejeteryanlar et veya et ürünleri yemeyen kişilerdir. Vejetaryenlik ile veganlık arasındaki fark şudur:
Et ve et ürünleri vejetaryen listesinde yer almaktadır. Öte yandan bal, süt ve peynir gibi diğer hayvansal ürünleri de tüketebilirsiniz. Veganlar ise istisnasız hayvansal ürünlerden kaçınırlar. Ayrıca hayvansal ürünlerle yapılan giysiler ve ürünlerini hayvanlar üzerinde test eden kozmetik markaları da veganların uzak durması gereken yerlerden. Vejetaryenler ayrıca dört gruba ayrılır:
Ovo Vejetaryen: Hem yumurta hem de süt ürünleri tüketirler ancak et veya balık tüketmezler.
Lakto Vejetaryen: Süt ürünleri yiyorum ancak yumurta veya hayvansal ürünler yemiyorum.
Lakto-Ovo Vejetaryen: En yaygın vejetaryen grubu Hem yumurta hem de süt ürünleri yiyorum ancak et veya balık yemiyorum.Bal, süt, peynir ve hayvansal kumaşlardan yapılmış giysiler dahil hiçbir hayvansal ürün tüketmiyorum. Kesinlikle hayvansal ürünler ve yumurta yemezler, süt ürünleri tüketirler.
Pesco Vejetaryen: Hayvansal ürünlerden kaçınırlar, ancak balık ve deniz ürünleri yerler.
Pollo Vejetaryen: Et ürünleri yemezler ancak tavuk ve diğer kümes hayvanı ürünlerini yerler.
